«Автоматтандыру және басқару» мамандығы бойынша техника және технология бакалавры
Бейіндік пәндер: математика және физика
Оқыту тілі: қазақ, орыс, ағылшын
Оқу бағдарламасының мақсаттары : Технологиялық үрдістерді және өндірістерді автоматтандырылған басқару облысында жоғары білікті кадрларды даярлау.
Білім беру бағдарламасы аясында оқыту траекториясы:
- басқару жүйелеріндегі автоматтандыру және ақпараттандыру; - отын-энергетика кешеніндегі автоматтакндыру және басқару
Кәсіби қызмет саласы «Автоматтандыру және басқару» IT мамандықтарына жатады. Сонымен қатар, бұл қазіргі заманғы технологиялар туралы білім берумен қоса әртүрлі бағдарламалық жасақтамамен жұмыс істеу мен дағдыларын алуға мүмкіндік береді. Бүгінгі күні адам іс-әрекетінің кез-келген саласы автоматтандыру және басқару жүйелерінсіз мүмкін емес. «Отын-энергетикалық кешеніндегі автоматтандыру және басқару» оқу траекториясы техникаға бейім адамдарға арналған. Сонымен бірге, білім беру бағдарламасы оқу аяқталғаннан кейін алған білімі мен дағдылары тек энергетика, мұнай-газ, металлургия салаларында ғана емес, сонымен қатар өндіріс процестерін автоматтандыруды және бақылауды қажет ететін кез-келген салада сәтті жұмыс істеуге мүмкіндік беретін етіп жасалған. «Басқару жүйелеріндегі автоматтандыру және ақпараттандыру» траекториясы бағдарламалауға бейімділігі бар адамдарға арналған. Сонымен қатар, бағдарламалауға байланысты пәндерді оқумен қатар студенттер компьютерлік техникамен, өлшеу құралдарымен, мәліметтерді жинау және тарату құрылғыларымен және әр түрлі автоматтандыру құралдарымен жұмыс жасауда білім мен дағдыларға ие болады.
Кәсіби қызмет объектілері
Түлектер тек біздің республикада ғана емес, сонымен қатар жақын және алыс шет елдерде де табысты жұмыс істейді. Қазақстанда біздің түлектеріміз келесі жерлерде сұранысқа ие:
- автоматтандырылған және роботты процестерді қолданатын отандық және шетелдік компаниялардағы әртүрлі бөлімдерде және әр түрлі лауазымдарда (басқаруды қоса);
- мемлекеттік мекемелерде - министрліктерде, аймақтық және басқа ведомстволарда, күш құрылымдарында (Ішкі істер министрлігі, Ұлттық қауіпсіздік комитеті, салық және қаржы полициясы) және басқа құрылымдарда;
- әртүрлі деңгейдегі банктерде және басқа қаржы институттарында;
- отын-энергетикалық кешен, байланыс, машина жасау және өнеркәсіп өндірісінің басқа салаларында.
Кәсіби қызмет пәндері
Автоматика элементтері мен құрылғылары; Метрология, стандарттау, сертификаттау және сапа менеджменті; Техникалық өлшеу құралдары; Програмалау технологиясы; Сызықтық және сызықты емес автоматты басқару жүйелері; Автоматты басқару жүйелерін есептеу және зерттеу; Басқару объектілерін модельдеу және идентификациялау; Ақпарат жинау және беру негіздері; Басқару жүйелеріндегі ақпараттық қауіпсіздік; Автоматтандыру жүйелеріне арналған програмалық қамтамасыздандыру; Деректер базасын жобалау; Жүйелік бағдарламалау; Есептеу желілері мен жүйелері; Басқару жүйелеріндегі микропроцессорлық жүйелер; Автоматтандыру жүйелерін жобалау; Scada-жүйелерін құру негіздері. Автоматтандыру жүйелерінің диагностикасы және сенімділігі.
Кәсіби қызмет міндеті
- өндірістің әр түрлі салаларында автоматтандыру жүйелерін құру, монтаждау, іске қосу және пайдалану;
- заманауи компьютерлік және микропроцессорлық техниканы, өлшеу құралдарын, орындаушы механизмдерді және басқа автоматика құралдарын пайдалану;
- жетекші әлемдік өндіруші компаниялардың бағдарламалық жасақтаманы кәсіби қолдану және өндіріске ең жаңа компьютерлік технологияларды енгізу.
- өндірістегі технологиялық процестерді автоматтандыру үшін де, әртүрлі бизнес-процестерді, банк операцияларын, бақылау мен есепке алудың автоматтандырылған жүйелерін және т.б. бағдарламалық қамтамасыз етуді әзірлеу.
- адам қызметінің әртүрлі салаларына арналған автоматика саласындағы әлемдік көшбасшылардың бағдарламалық өнімдерімен жұмыс жасау.
Материалдық-техникалық база
Оқу бағдарламалары автоматика және басқару кафедрасының базасында жүзеге асырылады, оған 8 оқу зертханасы кіреді:
- Микропроцессорлық басқару жүйелері;
- Мәліметтерді жинау және өңдеу жүйелері;
- Басқару жүйелерін жобалау және зерттеу;
- Басқару объектілері мен Scada-жүйесін модельдеу;
- Автоматтандырудың техникалық құралдары;
- Автоматтандыру жүйелеріндегі ақпараттық технологиялар;
- Технологиялық процестерді басқарудың автоматтандырылған жүйелері;
- Автоматтандыру жүйелеріндегі өндірістік контроллерлер;
Материалдық-техникалық база:
I. Техникалық жабдықтар. «Автоматтандыру және басқару» кафедрасының оқу зертханалары әлемдік өндірушілердің заманауи автоматика қондырғыларымен және Интернетке қосылған компьютерлермен жабдықталған. Оқу процесінде өнеркәсіптік автоматика нарығындағы көшбасшылардың - Siemens, Schneider Electric, ABB, Honeywell, B&R, Aries, Fisher-Rosermount, өндірістік контроллерлері мен өлшеу-бақылау аспаптары мен National Instruments (АҚШ) жабдықтары негізінде мәліметтер жинау құралдары зерттеледі.
II. Бағдарламалық жасақтама. Оқу процесінде өнеркәсіптік автоматика саласындағы барлық мәселелерді шешуге қажет бағдарламалық қамтамасыздандыру белсенді қолданылады. Бұл ақпаратты жинауға және өңдеуге арналған заманауи бағдарламалық өнімдер; мәліметтер базасын құру; автоматтандырылған басқару жүйелерін әзірлеу, модельдеу, зерттеу; Scada-жүйелер мен Mes-жүйелерді құру.
III. Автоматтандыру саласындағы әлемдік өндірушілермен ынтымақтастық. Мысалы, оқу процесін сапалы жоғары деңгейде ұйымдастыру үшін Schneider Electric қазіргі уақытта бүкіл әлемде өндіріске енгізіліп жатқан автоматика құралдарымен жабдықталған 12 оқу стендін ұсынды. «Tornado Modular Systems» ресейлік компаниясы (Новосибирск) оқу зертханасын әр түрлі өндірістік қондырғылармен жабдықталған аппаратты-бағдарламалық кешендермен жабдықтады: конвейері бар штамптауға арналған пресс, 3-өлшемді манипулятор, екі өңдеу станциялары бар конвейер, вакуумдық ұстау құрылғысы бар манипулятор, автоматты есігі бар жылыту пеші, пневматикалық жетегі бар өндіріс желісі және басқалар.
Жұмысқа орналасу нұсқалары :
«Автоматтандыру және басқару» мамандығы бойынша оқыған Ғ.Дәукеев атындағы АЭжИ түлектері жұмыс істейтін компаниялар:
- Қазақстандық және шетелдік компаниялар - Siemens, Schneider Electric, ABB, Honeywell, «Овен», «Эйр Астана», «Сайман» корпорациясы, «Қазақтелеком», «Қазақстан темір жолы» ҰК» АҚ, «Қазпошта» АҚ, «Филип Моррис АҚ Қазақстан» және басқалары;
- өнеркәсіптік алыптар – «Қазақмыс»; «Қазхром»; «Қазмырыш» АҚ «МАЭК-Қазатомөнеркәсіп»,
- мұнай-газ секторы - «Теңізшевройл»; «Karachaganak Petroleum Operating»; «ҚазМұнайГаз»; «Қазтрансгаз»; «Ақтөбемұнайгаз»; Атырау, Павлодар және Шымкенттегі мұнай өңдеу зауыттары;
- банк секторы – «Халық Банкі», «Kaspi Bank», «Банк ЦентрКредит»;
- энергетикалық кешен - «KEGOC» АҚ (Қазақстанның электр желілерін басқару компаниясы); «Алматы электр станциялары» АҚ; «Атырау-Жарық» АҚ; жылу электр станциялары; «Самұрық-Энерго» АҚ; «Казэлектромонтаж» АҚ
МАМАНДАНДЫРЫЛҒАН БАҒЫТТАР БОЙЫНША ОҚЫТУ НӘТИЖЕЛЕРІ
Басқару жүйелеріндегі автоматтандыру және ақпараттандыру
оқыту нәтижелері:
жүйелік бағдарламалық қамтамасыз етуді, жобалау принциптерін және бағдарламалық қамтамасыз етуді жасауды, жасанды нейрондық желілерді пайдалана отырып басқару объектілерін модельдеу технологияларын және процестерді автоматтандыру саласындағы инженерлік есептерді шешуге арналған заманауи модельдеу құралдарын қолдануға қабілетті;
заманауи компьютерлік жобалау жүйелерін пайдалана отырып, жобаларды басқаруды ұйымдастыруға қабілетті.
технологиялық операциялар мен процестерді ақпараттық сипаттау принциптерін, технологиялық процестер мен кәсіпорындарды басқарудың автоматтандырылған жүйесін құру принциптерін, инженерлік есептерді шешу кезінде басқару объектісінің күйін бағалау және оңтайландыру әдістерін қолдануға қабілетті;
тиімділігін бағалау және нақты процестер үшін үлгі модел таңдау;
технологиялық процесті басқару процестерін талдау; автоматтандырылған басқару жүйесін енгізудің экономикалық тиімділігінің алдын ала есебін жасау;
қалпына келетін және қалпына келмейтін жүйелердің сенімділік көрсеткіштерін есептеу; бақылау және қадағалау техникалық құралдарының жиынтығын таңдау, автоматтандырудың техникалық құралдарын тарату; типтік технологиялық қондырғыларды автоматтандырудың схемалық схемаларын әзірлеу.
Отын-энергетика кешеніндегі автоматтандыру және басқару
оқыту нәтижелері:
өндірістік объектілер мен жүйелерді аспаптық тексеруді жүргізу әдістерін, автоматтандырылған өндірістің электр энергетикалық жүйелерінде автоматтандыру құрылғыларын модельдеу және олардың жұмыс параметрлерін есептеу әдістерін қолдануға қабілетті; өнеркәсіптік кәсіпорынның, жекелеген объектілер мен жүйелердің энергетикалық баланстарын жасау; тұтынушылардың жылу жүктемелерін есептеу; негізгі энергетикалық жабдықтың жұмыс көрсеткіштерін, сондай-ақ жылу энергиясын өндіру көздерін анықтау.
автоматтандыру жүйелерінің техникалық диагностикалық ақпараты (АЖТД) бойынша жабдықтың қалдық қызмет ету мерзімін бағалау және ақауларды жою әдістемесін және бақылауды қолдануға қабілетті технологиялық процестерді басқарудың автоматтандырылған жүйесінің жалпы құрылымында АЖТД тиімділігін, қалдық жабдықтар ресурстарын бағалау; операциялық және постоперациялық техникалық диагностиканың автоматтандырылған жүйелерінің функционалдық және алгоритмдік құрылымын жасау және оңтайландыру.
Мұнай өнеркәсібін автоматтандыру жүйелері
оқыту нәтижелері:
мұнай өнеркәсібіндегі өндірістік процестерді автоматтандыру мен басқарудың заманауи техникалық құралдарын қолдануға қабілетті; қазіргі заманғы мұнай өңдеу және мұнай химиясында қолданылатын технологиялық процестерді талдау; өндірістің құрылымдық сұлбаларын және басқару объектілері ретінде математикалық модельдерін жасау; берілген сенімділік деңгейімен жергілікті техникалық жүйелерді синтездеу.
құрауға қабілеттімұнай өңдеу процестерінің материалды-энергетикалық баланстары, оның кезеңдері мен жеке құрылғылары; сынақтар мен бақылаулар нәтижелері бойынша техникалық элементтер мен жүйелердің сенімділігі мен техникалық қызмет көрсету қабілетінің бағалауын, сондай-ақ әртүрлі химиялық және технологиялық процестерге арналған жабдықтың оңтайлы жұмыс параметрлерін анықтау; жергілікті техникалық жүйелердің сенімділік көрсеткіштерін диагностикалау.
Бизнес-процестерді автоматтандыру және басқару
оқыту нәтижелері:
технологиялық менеджменттің теориялық принуиптерін, әдістері мен моделдерін іс-жүзінде қолдануға қабілетті; кәсіпорынның қаржылық-шаруашылық қызметін жоспарлау және талдау үшін бюджеттеу жүйесін қолдану; әртүрлі пікірлер жағдайында басқару шешімдерін қабылдау; ұйымның сыртқы ортасын қалыптастыратын нормативтік құқықтық базаны, сондай-ақ басқару шешімдерін қабылдау үшін бухгалтерлік есеп ақпаратын талдау; инновациялық жобалардың инвестициялық тартымдылығын бағалау; соңғы технологиялар нарықтары бойынша нақты аналитикалық сараптамаларды жасау және отандық ғылыми-техникалық саланың болашағын және оның халықаралық технологиялық ынтымақтастықтағы орнын бағалау.
Жобалау процесстерін авторлық сүйемелдеуді, ақпараттық жүйелер мен технологияларды жобалау енгізу және қызмет көрсетуді жүзеге асыруға қабілетті; бизнес-процестерді басқару кезінде заманауи ақпараттық технологиялар мен қолданбалы бағдарламалық қамтамасыз етуді пайдалану; стратегиялық мақсаттарға қол жеткізуді және бизнес-процестерді қолдауды қамтамасыз ететін кәсіпорынның АТ-инфрақұрылымының құрамдас бөліктерін жобалау және енгізу.
Автоматтандыру және роботтандыру жүйелері
оқыту нәтижелері:
технологиялық процесті талдауға қабілетті және роботтандырылған технологиялық кешенді жобалау үшін бастапқы мәліметтерді дайындау; манипуляциялық траекторияларды, робот қозғалысының циклограммасын және роботты технологиялық кешеннің жұмыс істеу алгоритмін, сондай-ақ кинематикалық диаграммаларды жасау; өнеркәсіптік роботтарды off-line бағдарламалауды, өнеркәсіптік бағдарламалық ортада сандық басқаруы бар роботты технологиялық кешеннің жұмысын жобалау және модельдеуді іске асыру.
механикалық жүйені модельдеуге арналған заманауи бағдарламалық қамтамасыз етуді, манипуляциялық роботты автоматты басқарудың атқарушы жүйесін синтездеуді және зерттеуді қолдануға қабілетті; көп байланысты роботты автоматты басқару жүйесін синтездеу; көп буынды манипуляциялық роботтың қозғалыс дәрежелерінің өзара әсерін зерттеу.