22.12.2021 Барлық жаңалықтар
2021 жылғы 21 желтоқсанда Ғұмарбек Дәукеев атындағы Алматы энергетика және байланыс университетінде Энергетик күніне арналған «Қазіргі жағдайдағы электр энергетикасының тұрақты дамуы» тақырыбында онлайн дөңгелек үстел өтті. Бұл іс-шара ҚР Энергетика министрлігімен және «KEGOC» компаниясымен бірлесіп өткізілді. «Мен сіздерді кәсіби мерекелеріңізбен құттықтағым келеді. Энергетика экономикалық және әлеуметтік әл-ауқаттың негізі болып табылады. Бұл саланы тұрақты дамыту үшін кешенді тәсіл қажет. Сондықтан біз мұнда өзекті мәселелер мен соңғы трендтерді талқылау үшін жиналдық», - деді «АЭжБУ» ректоры Сауле Саветовна Сагинтаева.
Ректор сөзінен кейін ҚР Энергетика министрлігінің ЖЭК департаменті директорының орынбасары Алма Жүкенова энергетикалық инфрақұрылымды дамыту және мемлекеттің жасыл энергетиканы қолдауы туралы айтып берді. «Биыл Қазақстанда ЖЭК үлесі 3% - ға жетті. 1605 мегаватт өндіретін ЖЭК-тің 126 объектісі орналастырылды. 2050 жылы ЖЭК үлесін 50%-ға дейін арттыру жоспарлануда», - деді ол.
Әрі қарай баяндамалар жасалды. Ғылыми және инновациялық қызмет жөніндегі Проректор Алмаз Саухимов «Қазақстан ЕЭО-ның 2035 жылға дейінгі болжамды теңгерімінің өзгеруі» атты баяндамасында еліміздің энергетикалық қауіпсіздігін қамтамасыз етудегі негізгі мәселелерді қозғады. «Энегетика экономиканың басқа секторларынан 10-15 жылға озып кетуі керек деген ескі фразаны ұмытып кеткен сияқтымыз. Сондықтан бүгін біз электр энергиясын өндіру мен тұтынудағы теңгерімсіздікке тап болғанымыз таңқаларлық емес. Электр тұтынудың жалпы деңгейі 25% - ға өсті, бұл тау-кен өндірісіне байланысты. Осындай сын-тегеуріндерге тап болған кезде біздің елімізге энергетикалық көшу қажет болады», - деді ол.
Келесі баяндамашы Smart Power Grid ҒТО жетекші ғылыми қызметкері Азамат Ильясов болды, ол «АЭжБУ» мен «KEGOC», ИАЭС және FACEPLATE компанияларымен ЖҚААР ОЖ бағдарламалық-техникалық кешенін іске асыру шеңберіндегі ынтымақтастық туралы айтып берді. ЖҚААР мақсаты – электр жүйесіндегі жоспарланған қуат балансын сақтау. «Бүгінгі таңда ЖҚААР ОЖ-ға 25 электр станциясы, 4 ГЭС (+ Каскад ГЭС), 1 ЖЭС (МАЭС) қосылған. Ал «АЭжБУ» серверлерінде тест жүйесі орнатылған», - деді ол.
Өз жетістіктеріңізбен мақтанып қана қоймай, оқуды тоқтатпау – басқа елдердегі ең жақсы білімді қабылдау маңызды. FH westkuste University of Applied Science профессоры Насипкуль Дуйсембекова «Германияда жаңартылатын энергия көздерін дамыту» атты баяндамасында жасыл энергетиканы дамытудағы неміс тәжірибесімен бөлісті. «ЖЭК-ті электр желісіне біріктіру – бұл үлкен процесс. Халықаралық энергетикалық агенттік бұл процесті 6 кезеңге және 6 әрекетке бөлді – ауа-райын болжау, электр жүйесін бақылау, энергия сақтау, жүктемені басқару, желіні кеңейту, салаларды біріктіру/электрлендіру», - деді ол. Сонымен қатар, оның баяндамасында NordLink, Westküsteleitung, Elbekreuzung II, SüdLink және UltraNet жобалары сияқты еуропалық «жасыл кабельдерді» дамыту мәселелері қозғалды.
Жасыл энергетикаға көшудің еуропалық үлгісі үлгілі болып табылады, бірақ өнеркәсіп пен экономиканың басқа да секторлары инновацияларда артта қалған посткеңестік жағдайларда осы үлгіні бейімдеуде проблемалар бар. Бұл туралы ресейлік «Энергетикалық жүйелерді автоматтандыру институтының» директоры Аркадий Ландман «Ресейдегі аварияға қарсы автоматиканы дамытудағы заманауи трендтер» атты баяндамасында өзінің сарапшылық пікірімен бөлісті. «Жаңа технологияларды енгізу жаңа проблемаларды тудырмай, бар және перспективалық проблемаларды шешуі тиіс.
Ең алдымен, ЖЭК енгізу энергетикалық қауіпсіздік үшін проблемалар тудырмауы тиіс. Кейбір елдерде біз электр энергиясын өндірудің және таратудың дәстүрлі құрылымы бұзылған кезде қызықты көріністі көреміз, бұл қуат резервтері мен өткізу қабілеттілігі, қуат балансы және режимдер, жабдықтың сенімділігі мен қызмет ету мерзімі тұрғысынан проблемаларға әкеледі. ЖЭК-ті енгізу кезінде елдің энергетикалық жүйесі үшін техникалық, экономикалық және экологиялық салдарларды ескеретін кешенді және салмақты тәсіл қолданылуы тиіс», - деді ол. Оның сараптамалық пікірі дөңгелек үстелге қатысушылар арасында біраз пікірталас тудырды. Басқа спикерлер бұл пікірмен бөлісті және болашақта қателіктерге жол бермеу үшін дұрыс тәсілдерді табу керек деген жалпы қорытындыға келді.
Дөңгелек үстел қорытындылар шығарумен аяқталды. Баяндамашылар мен қатысушылар іс-шараны ұйымдастырушыларға алғыс айтып, электр энергетикасын тұрақты дамыту саласында одан әрі ынтымақтастыққа дайын екендіктерін білдірді.