Гранттық қаржыландыру конкурсы

1.AP08052770 Smart Grid жүйелерінде электр режимдерін жоспарлау мен басқаруды оңтайландыру

Саухимов Алмаз Абжалиевич

Реферат (абстракт) қазақ тілінде  ​ 

Қазақстанның өңірлік электр желілерінде электр энергиясы ысырабының деңгейі желіге жіберуден 5-17% деңгейінде ауытқиды, бұл электр энергиясын беруге арналған тарифте елеулі шығындарды құрайды (шығындардың жалпы бабында 30% - ға дейін).

Сонымен қатар, Атырау, Шымкент, Алматы қалаларында және елді мекендерде автономды электрмен жабдықтау үшін коммуналдық-тұрмыстық тұтынушылар PV-панельдерді белсенді пайдаланады, сондай-ақ электр энергиясының жүктеме ысырабын төмендету мақсатында конденсаторлық батареялармен және трансформаторлардың ТБЖ-мен құрамдастырылған электр машиналарына арналған зарядтау электр станциялары дамытылуда.

Бұл мәселені кешенді шешу үшін эвристикалық әдістерді Smart Grid жүйелерінде қолдану үшін оңтайландыру алгоритмдері зерттеліп, әзірленеді. Эвристикалық әдістердің алгоритмдері гипермералық кеңістіктегі шешімдерді табуға негізделген, бұл электр желісінің барлық элементтерін жан-жақты қолдануда басқа алгоритмдермен салыстырғанда маңызды артықшылық. Электр желілеріне қосылған кезде эвристикалық Moth-Flame Optimization алгоритмдерін қолдана отырып модельдеудің алдын-ала нәтижелері Алматы PV-панельдер мен конденсаторлар электр энергиясының жүктемелік ысыраптарының абсолюттік мәндерден 28%-ға дейін төмендегенін көрсетті.

Мақсаты (қазақ тілінде)

Бағдарламаның мақсаты Электр желілерін жоспарлау және пайдалану мәселелерін шешу үшін зияткерлік энергия жүйелерін басқарудың зияткерлік алгоритмдері мен жаңа құрылғыларын енгізу болып табылады. Әзірленген әдістеме Алматы қаласындағы «Алатау Жарық Компаниясы» АҚ енгізілетін болады.

Тапсырмалар (қазақ тілінде)

Тарату желісіндегі теңгерімсіздіктерді жою үшін қуатты тиімді бөлу әдісін әзірлеу;

Эвристикалық әдістерді қолдана отырып, тарату электр желілерінің режимдерін басқаруды оңтайландыру;

Режимдерді басқару құрылғыларын қосудың оңтайлы орындарын және қуатын анықтау;

Қазақстанның электр желілерінде қолдану үшін әдіснаманы әзірлеу.

Күтілетін нәтижелер (қазақ тілінде)

Smart Grid жүйелерінде қолдану үшін эвристикалық әдістер қағидаттарында жұмыс істейтін электр режимдерін жоспарлау мен басқаруды оңтайландырудың жаңа тәсілдері.

Зерттеу тобының мүшелері

 

Позиция Ф.И.О. Ссылка на профиль Author ID в Scopus Researcher ID Web of Science ORCID ID Публикации по проекту Алынған нәтижелер
Ғылыми жетекші Саухимов Алмаз Абжалиевич (i.uteshev@aues.kz https://is.ncste.kz/profile/21234 https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=56436801000 - -

Публикации в журналах, рекомендованных КОКСОН:

                                                                        1.Оптимизация потерь электроэнергии в распределительных сетях с использованием алгоритма Dragonfly. Саухимов А.А., Баймаханов О.Д., Мұрат А.Қ., Бектимиров А.Т. - «Вестник АУЭС» №4(51), 2020. Опубликовано на сайте https://vestnik-aues.kz/ru

 

Публикация учебного пособия:

1.                                                                              Оптимизация планирования и управления электрическими режимами в Smart Grid системах. Учебное пособие для магистрантов и докторантов по специальностям 6М071800 и 7D071800 – Электроэнергетика/. CОСТАВИТЕЛИ: Саухимов А.А., Баймаханов О.Д., Бектимиров А.Т. Мурат А.К., Аскар С. – Алматы: АУЭС, 2020. – 96 с.

 

Материалы докладов на международных конференциях:

1. Olzhas Baimakhanov, Hande Senyüz, Almaz Saukhimov, Oguzhan Ceylan. Optimal Capacitor Sizing and Placement Using Dragonfly Algorithm: A Case Study in Kazakhstan.- “Mediterranean Conference on Power Generation, Transmission, Distribution and Energy Conversion”.- 9-12 November 2020.- Paphos, Cyprus.

2. Использование оптимизационного алгоритма Dragonfly в тестовой системе IEEE 69 узлов. О.Д. Баймаханов, О. Джейлан, А.А. Саухимов.  Материалы XI  Международной научно-технической  конференции  «Энергетика и инфокоммуникационные технологии и высшее образование».- Тезисы докладов.- секция №1.- с. 117-119.

 

Алынған нәтижелер және жаңалық. Dragonfly Algorithm (DA) эвристикалық алгоритмі арқылы ағынды тарату режимдерін оңтайландыру үшін "Кері - Кері жүрудің" есептеу әдісін қолдану негізделген. АУЭС Хабаршысы баспаға мақала қабылданды; ISBN 978-601-7939-46-5 оқу құралы жарияланымға бекітілген; «Энергетика, инфокоммуникационные технологии и высшее образование» XI Халықаралық ғылыми-техникалық конференцияда мақала ұсынылды; MedPower 2020 ж. конференциясында (Кипр қ.) мақала ұсынылды.

«IEEE  33, 69, 141 TestBusSystem» стандарттар бойынша қуатты тарату жүйесінің моделі жасалды. MATLAB и Open DSS бағдарламалық ортада тестілеу өткізілді. Эвристикалық алгоритмдердің қасиеттері зерттелді, олардың ішінен DА пайдалану үшін таңдалды. «IEEE 33, 69, 141 TestBusSystem» жүйелер үшін PV панельдер мен конденсаторларды орнату кезінде режимдерді оңтайландыру бойынша іс-шаралар жүргізілді, нәтижелер өңделіп, талданады. Эксперименттік жұмыстарды орындау және PV панельдері мен конденсаторларды орнату үшін "Алатаужарықкомпаниясы" АҚ электр желілерінің учаскесі таңдалды, 2021 жылға арналған жұмыс өндірісінің жоспары келісілді.

2.AP09561616-Уран кен орындарын өндіру технологиясының ғылыми-техникалық негіздерін өңдеу 

Орынгожин Ерназ

РЕФЕРАТ

Жобаның идеясы: Екі нысан бойынша зерттеу жұмыстарын жүргізу: уранның гидроген кен орындарын ашу және пайдалану. Егжей-тегжейлі зерттеу және уран кеніштерінде қолданылатын қолданыстағы технологияның кемшіліктерін анықтау.

Зерттеу мәселелері

Уранның гидроген кен орындарын пайдаланудың қазіргі технологиясы нарықтық экономика талаптарына жауап бермейді: төмен еңбек өнімділігі, өнім бірлігінің жоғары өзіндік құны, үлкен мөлшерде күрделі қаржы салуды талап етеді, технология бәсекеге қабілетсіз, күкірт қышқылының үлкен шығындары. Үлгілі уран кеніштерін құру үшін гидрогендік уран кен орындарын пайдаланудың инновациялық технологиясын әзірлеу өзекті және қажет.

Жұмысты орындау кезінде ғылыми-техникалық ақпаратты талдау және ғылыми жалпылау және зертханалық эксперименттер сияқты дәлелденген әдістерді қамтитын кешенді зерттеу әдістемесі қолданылады, сонымен қатар мәселенің шығармашылық шешімі – инновациялық технологияны әзірлеу қолданылады.

Жобаның мақсаты – Қазақстанның энергетикалық дамуы үшін уранның гидроген кен орындарын пайдалану технологияларының ғылыми-техникалық негіздерін әзірлеу.

1. Қазақстанның уран кен орындарының тау-геологиялық сипаттамаларын зерттеу.

2. Пайдалану кезінде қолданылатын технологиялық ұңғымалардың әртүрлі орналасу жүйелеріне іргелі зерттеулер жүргізу.

3. Уран кен орындарын өндіру технологиясының ғылыми-техникалық негіздерін әзірлеу.

Жобада негізгі техникалық-технологиялық міндеттерді шешу нәтижелері баяндалады, бұл келесілерді әзірлеуге мүмкіндік береді: құю ұңғымалары ретінде олардың құрылымдық ресімделуін өзгертпестен құю ұңғымаларын пайдалану тәсілі әзірленді; жобада күрделі салу шығынын күрт азайтуға мүмкіндік беретін құю ұңғымаларын орналастырудың қатардағы жүйесін қолдану көзделмеген; жобада «х» тәсілінің көмегімен оның конструкциялық ресімделуін өзгертпей қарапайым құю ұңғымасын қолдану көзделеді. Құю ұңғымасы уранның гидроген шоғырының массивіне химиялық ерітінді беру кезінде импульсті ағындар режимінде «Піспекті ұңғыма»  атауымен жұмыс істейтін болады; жобада пайдалы компоненттерді, оның ішінде уранды сілтісіздендіру процесін қарқындату тәсілін әзірлеу көзделетін болады; химиялық реагент шығынын күрт азайту тәсілі (H2SO4). Уранның өнімді ерітіндісін өндірудің қолданыстағы технологиясында 1 тонна уран концентратына күкірт қышқылының меншікті шығыны 1:100 құрайды, яғни 1 тонна уран концентратын өндіруге 100 тонна күкірт қышқылының шығыны қажет.

Жобаның орындаушылары осы бағыт бойынша іргелі және қолданбалы зерттеулер бойынша үлкен тәжірибеге ие, олардың нәтижелері халықаралық ғылыми-практикалық конференцияларда апробациядан өтті. Сондай-ақ қаралатын білім саласында әзірлемелері және Қазақстан Республикасының патенттері бар. Қазақстанның уранның гидроген кен орындарын пайдаланудың инновациялық технологияларын әзірлеу кен орнын ұзақ уақыт пайдалану кезінде күтілетін нәтиже мен өнімділік беретінін атап өткен жөн.

Science Citation Index Expanded немесе Social Science Citation Index Web of Science базасында кіретін және (немесе) Scopus базасында CiteScore бойынша кемінде 35 (отыз бес) процентилі бар рецензияланатын ғылыми басылымда 2 мақала жарияланады.

Қазақстанның уран өндіруші өнеркәсіптік компаниялары әлеуетті тұтынушылар болып табылады.

Зерттеу тобының мүшелері

Позиция ФИО Ссылка на профиль Author ID в Scopus Researcher ID Web of Science ORCID ID Публикации по проекту Достигнутые результаты
Ғылыми жетекші Орынгожин Ерназ (e24.01@mail.ru) https://is.ncste.kz/profile/13053 https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=55971239100 - https://orcid.org/0000-0002-9452-6817 Scopus базасындағы "Eurasian Mining Journal" (Мәскеу, 74 процентилмен) журналында 2 мақала басылып шығарылды. Сонымен қатар отандық импакт-факторлы «Казахстан тау-кен журналы» ғылыми-техникалық басылымда 1 мақала және Польша мемлекетінде дүниежүзілік конференция жинағында бір баяндама жарияланды. 2021 есептік жылы уранның гидроген кен орындарын пайдалану технологиясының ғылыми-техникалық негіздері әзірленді. Зерттеу объектісін таңдау және пайдалы қазбалардың минералдық-шикізат базасын қалыптастыру үшін Қазақстанның уран кен орындарының тау-кен-геологиялық сипаттамалары зерттелді. Уран кен орындарын өндірудің ғылыми-техникалық негіздері әзірленді. Уран кен орындары технологиясының негізгі па-раметрлері әзірленді. Уранның гидроген кен орындарын пайдалану кезінде қолданылатын технологиялық ұңғымалардың әртүрлі орналасу жүйелеріне іргелі зерттеулер жүргізілді. 2 мақала Scopus базасында рецензияланған (72 (жетпіс екі) "Eurasian Mining Journal" (Мәскеу, Нита "МИСиС"). Нөлдік емес импакт-факторы бар рецензияланатын отандық басылымда, "Қазақстанның тау-кен журналы" ғылыми-техникалық журналында 1 мақала жарияланды. Жаңалық уранның гидроген кен орындарын өндіру бойынша іргелі зерттеулер жүргізу және уран кеніштерінде қолданылатын мәні зор технологияның кемшіліктерін анықтау болып табылады.
Орындаушы Алишева Жанат Нуркуатовна zhannat_86.2007@mail.ru https://is.ncste.kz/profile/10994 https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=57203549165 - https://orcid.org/0000-0003-0929-4984
Орындаушы Утешев Ілияс Жақсылықұлы hidfen@mail.ru https://is.ncste.kz/profile/10646 - - https://orcid.org/0000-0001-7445-0723

3.AP09258712 Ғарыш аппараттарына арналған өзін-өзі реттейтін электр жетектерін әзірлеу

Серикбай Байтикович Косболов 

Реферат (абстракт) қазақ тілінде

Зерттеудің өзектілігі: Қолданыстағы ғарыш аппараттарының жетектерін пайдалану белгілі бір қоршаған орта жағдайларында жұмыс істейтін және ауыспалы жүктемелерге бейімделетін шағын және салмағы аз жетектері бар жүйелерді іздеуге мәжбүр етеді. Ең тиімдісі – өзгермелі технологиялық жүктемеге өздігінен бейімделу қабілеті бар, қарапайымдылығы мен сенімділігі жоғары, өлшемдері мен салмағы аз адаптивті электр жетектері. Беріліс сипаттамаларына қосымша талаптар бар. Көптеген механизмдер ашық кеңістікте жұмыс температурасының диапазоны =1000С және вакуум жағдайында 10-13 мм.сын.бағ. дейін жұмыс істейді.  Бұл ретте 20 жылға жететін пайдалану ресурсы (ауыстыру және сервистік қызмет көрсету мүмкіндігінсіз) кезінде жұмыс қабілеттілігін сақтау қажет.

Жобаның өзектілігі қазіргі заманғы ғарыш аппараттары ғарыштағы экстремалды жұмыс жағдайларына сәйкес келетін жоғары тиімді (қарапайым, сенімді, шағын көлемді және барынша бейімделетін) басқару жүйелерін пайдалануды талап ететіндігімен айқындалады. Зерттеудің өзектілігі академик С.П. Королев атындағы Самара мемлекеттік аэроғарыштық университетіЖКБ ФМББМ (Ресей ұлттық зерттеу университеті) және «Алматы энергетика және байланыс университеті» коммерциялық емес АҚ арасындағы 25.06.2014 ж. меморандуммен расталды. Меморандумға сәйкес (3-бап) авиация және космонавтика саласында бірлескен ғылыми зерттеулер жүргізу көзделген.

Әдістеме: Өздігінен реттелетін ғарыш аппараттарын басқару жүйесі – бұл механикалық жүйелердің қозғалмалы бөліктерінің ауыспалы жүктемесіне және инерциясына бейімделетін адаптивті электр жетегі. Айнымалы қуат жүктемесіне барабар жетек ауыспалы беріліс қатынасына ие болуы керек. Алайда, реттелетін беріліс қорабын қолдану салмақтың, өлшемдердің жоғарылауына және басқару жүйесінің күрделенуіне әкеледі. Сондай-ақ, ғарыш аппараттарының жетегі қарапайым, сенімді және шағын өлшемдері мен салмағы болуы керек. Нақты жұмыстың идеясы – адаптивті тісті вариаторларды қолдану негізінде өзін-өзі бейімдейтін адаптивті дискілерді жасау. Мұндай электромеханикалық жүйе электрониканы пайдаланбаған кезде өзін-өзі конфигурациялайды, бұл оның жоғары сенімділігін қамтамасыз етеді. Электр қозғалтқышын максималды емес, орташа қуатта таңдау мүмкіндігі электр жетегінің өлшемдері мен салмағының бірнеше есе төмендеуіне әкеледі.

Мақсаты (қазақ тілінде)

Мақсат – ғарыш техникасының қозғалысын қамтамасыз ету үшін өзін-өзі бейімдейтін адаптивті жетектерді құру. Өзін-өзі реттейтін адаптивті диск – бұл механикалық жүйелердің қозғалмалы бөліктерінің ауыспалы жүктемесіне және инерциясына бейімделетін адаптивті электр жетегі.

Тапсырмалар (қазақ тілінде)        

1) Ғарыш аппараты үшін өзін-өзі реттейтін электр жетегінің теориялық негіздерін әзірлеу. Маңыздылығы: Жетек механизмін талдау және синтездеу мәселелерін шешудің теориялық негіздері. Ғарыш аппараты үшін өзін-өзі реттейтін электр жетегінің зертханалық макетіне қойылатын талаптарды әзірлеу. Ғарыш аппараты үшін өзін-өзі реттейтін электр жетегінің зертханалық макетінің техникалық жобасын әзірлеу.

2) Күн батареялары мен жүк манипуляторы модулінің электр жетектерінің сызбаларын жасау. Осы сызбалар үшін кинематикалық және күштік талдау жасау. Ғарыш аппараттары үшін өзін-өзі реттейтін электр жетегін алдын-ала және егжей-тегжейлі жобалау.

3) Күн батареяларының электр жетектері мен жүк манипуляторы модулінің конструкторлық құжаттамасын әзірлеу. Ғарыш аппараттарына арналған электр жетегінің зертханалық орналасуын сынау жоспарын әзірлеу. Ғарыш аппаратына арналған электр жетегінің зертханалық макетін құрастыру. Ғарыш аппараттарына арналған электр жетегінің зертханалық макетін тестілеу.

Күтілетін нәтижелер (қазақ тілінде)

1) Ықшам және тиімді электр жетектерін құрудың теориялық базасы әзірленетін болады. Ғарыш аппараты үшін өзін-өзі реттейтін электр жетегінің зертханалық макетін құруға арналған техникалық тапсырма. Ғарыш аппараты үшін өзін-өзі реттейтін электр жетегінің зертханалық макетін жасауға арналған техникалық жоба.

2) Күн батареяларының электр жетектері мен жүк манипуляторы модулінің сызбалары жасалады және есептеледі. Ғарыш аппараты үшін өзін-өзі реттейтін электр жетегінің алдын-ала және егжей-тегжейлі жобасы.

3) Күн батареялары жетегінің және жүк манипуляторы модулінің тәжірибелік үлгілерін дайындау үшін конструкторлық құжаттама әзірленеді. Ғарыш аппараттарына арналған электр жетегінің зертханалық макетін сынау жоспары. Ғарыш аппараттарына арналған электр жетегінің зертханалық макеті. Ғарыш аппараттарына арналған электр жетегінің макетін тестілеу нәтижелері.

4.AP08855808 Электростатикалық линза-айна жүйелеріндегі релятивистік энергияның электронды сәулелерінің фокустау және аберрация теориясын жасау және нақты конструкциялардың электронды айналарын есептеу      

Бимурзаев Сеиткерим Бимурзаевич

Жобаның негізгі идеясы релятивистік эффекттерді толық қарастыра отырып, сфералық және хроматикалық аберациялары бір мезгілде жоғалатын линзалық-айналық объевтивті құру мүмкіндігін зерттеу болып табылады.

Қазіргі электронды микроскоптарда жоғары ажыратымдылық электронды микроскоптың ажыратымдылығын шектейтін негізгі себепті жоюға мүмкіндік беретін мультипольдік электр және магнит өрістеріне де, электростатикалық айнаға да негізделген аберрация түзеткіштерін қолдану арқылы қамтамасыз етіледі – электронды линзаның сфералық және хроматикалық аберрациясы, олардың объективі ретінде қызмет етеді. Алайда, белгілі жұмыстарда релятивистік әсерлердің әсері ескерілмейді, бұл әсіресе жоғары вольтты электронды микроскопия үшін қажет (үдеткіш кернеуі бар және одан жоғары ТЕМ /СТЭМ).

Жобаның негізгі идеясы релятивистік эффекттерді толық қарастыра отырып, сфералық және хроматикалық аберациялары бір мезгілде жоғалатын линзалық-айналық объевтивті құру мүмкіндігін зерттеу болып табылады.

Жоба мақсаты – жоғары энергиялы электрондардың дифракциялық шашырауының төмендеуі мен сфералық және хроматикалық аберрациялардың негізгі түрлерінің түзетілуін біріктіретін жоғары вольтты жаңа линзалық-айналық жүйелерді синтездеу арқылы электрондық микроскоптардың ажырату қабілетін одан әрі көтерудің теориялық мүмкіндіктерін зерттеу.

Міндеттері

  1. Айналмалы симметриялы электростатикалық айналар мен линзаларда релятивистік энергиялы электрондық шоқтарды фокустау және аберрациялар теориясының жаңа математикалық аппаратын жасау.
  2. Аксиметриялық электродтар жүйесі үшін Дирихле мәселесін шешу арқылы электростатикалық өрістердің таралуын есептеу және электродтар арасындағы жоғары кернеулерде бақыланбайтын ток ағынын болдырмайтын құрылымдарды таңдау.
  3. Электростатикалық айналарда зарядталған бөлшектердің релятивистік сәулелерін есептеуге арналған үшінші ретті аберрацияның негізгі түрлерін түзететін линзалық-айналық жүйелерді синтездеу алгоритмдері бар бағдарламалық жасақтама құру.
  4. Жоғары энергиялы электрондардың дифракциялық шашырауының төмендеуімен бірге сфералық және хроматикалық аберрацияларды бір уақытта өтеу арқылы жүйенің электронды бейнесінің сапасын жақсартуды қамтамасыз ететін таңдалған электродтар құрылымының геометриялық және электрлік параметрлері арасындағы қатынастарды сандық есептеу арқылы анықтау.

Күтілетін нәтижелер   

Жобаның Міндеттері толық шешілгенде келесі жаңа нәтижелер күтіледі.

  1. Алғаш рет линзалық-айналық электрон-оптикалық жүйелердің кеңістіктік және ұшу-уақыттық фокустау теориясы релятивистік энергиялы электрондық шоқтар үшін жалпыланады.
  2. Алғаш рет жоғары вольтты линзалық-айналық жүйелерді қолдану арқылы электрондық микроскоптың ажырату қабілетін арттыру мүмкіндігі зерттеледі.
  3. Алғаш рет жоғары вольтты линзалық-айналық жүйелер нақты электродтор жүйесінің электрлік беріктігін ескере отырып есептелінеді.

Зерттеу нәтижелері Web of Science мәліметтер базасының алғашқы үш квартиліне (Q1, Q2, Q3) кіретін рецензияланатын ғылыми журналдарда жарияланады: «Microscopy», «Int. Journal of Mass Spectrometry», «Nucl. Instr. Meth. Phys. Res. A», «Technical Physics» және т.б.

Жұмыс нәтижелері бойынша монографияны шығару жоспарлануда (Springer баспасының ұсынысы бойынша). Зерттеу нәтижелері бойынша өнертабысқа бір өтінім берілуі мүмкін – Қазақстан Республикасының өнертабыс патенті және РСТ рәсімімен халықаралық өтінім алу. Зерттеу нәтижелері Қазақстан Республикасында және алыс-жақын шетелде өтетін халықаралық конференцияларда баяндалады.

Зерттеу тобының мүшелері

Позиция ФИО Ссылка на профиль Author ID в Scopus Researcher ID Web of Science ORCID ID Публикации по проекту Достигнутые результаты
Ғылыми жетекші

Бимурзаев Сеиткерим Бимурзаевич (bimurzaev@mail.ru)

https://is.ncste.kz/profile/9896 https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=6603367014 https://publons.com/researcher/Q-9680-2016 https://orcid.org/0000-0001-7778-153 Осы зерттеулердің нәтижелері бойынша жоғары рейтингтік «Ultramicroscopy» журналында жариялауға мақала дайындалды (Q1, SJR - 1,49, h-index - 111 (2019)) (https://www.scimagojr.com/journalsearch.php?q=29067&tip=sid&clean= 0)   

Орталық бөлшектер әдісін қолдана отырып, айналмалы симметриялы электростатикалық электрондық-оптикалық жүйелерде релятивистік эффекттер толық ескерілген кезде зарядталған бөлшектердің траекториясының теңдеулері кішігірімнің үшінші реттік дәлдігімен алынды. Электрондық линзаның, катодтық линзаның және электрондық айнаның электрондық-оптикалық қасиеттері сипатталған - олардың кеңістіктік фокустау шарттары және кеңістіктік ауытқу коэффициенттері кескіннің Гаусс жазықтығындағы анықталады.

Өстік симметриялы электродтар жүйесі үшін Дирихле есебін шешу арқылы электростатикалық өрістердің кеңістіктік таралуын есептеу орындалды.

Орындаушы Якушев Евгений Михайлович evgeniy.yakushev@inbox.ru https://is.ncste.kz/profile/21031 - - -
Орындаушы Трубицын Андрей Афанасьевич assur@bk.ru https://is.ncste.kz/profile/20240 https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=6604053991 https://publons.com/researcher/A-6806-2014 https://orcid.org/0000-0002-9337-8947
Орындаушы Алдияров Нахыпбек Уалиевич nahip16@mail.ru https://is.ncste.kz/profile/10773 https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=14051600200 https://publons.com/researcher/B-4786-2015 https://orcid.org/0000-0002-6772-8843
Орындаушы

Саутбекова Зерде edrez@inbox.ru

https://is.ncste.kz/profile/8494 https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=8835729 - https://orcid.org/8835-729
Орындаушы Джексенбинов Дамир Жанатбекович D.jeksenbinov@aues.kz https://is.ncste.kz/profile/371919 - - -
Орындаушы Сейдазимов Сырым Байболұлы syreken.ss@gmail.com https://is.ncste.kz/profile/377808 - - https://orcid.org/0000-0002-2955-8388