04.02.2022 Барлық жаңалықтар
2022 жылдың 31 қаңтарында Ғұмарбек Дәукеев атындағы Алматы энергетика және байланыс университетінде лидар ZX300 құрамында жел жылдамдығын өлшеу жүйесінің жабдығы орнатылып, күн станциясының негізінде үздіксіз қоректендіру қондырғысы орнатылды. Өлшеу жүйесі таза энергияға көшуді жеделдетуге, энергия көздерін әртараптандыруға және Орталық Азияда бәсекелес нарықтар құруға бағытталған USAID «Power The Future» өңірлік бағдарламасын іске асыру шеңберінде ұсынылды.
Лидар ZX300 желдің жылдамдығын 1-ден 80 м/с дейінгі диапазонда, 10-нан 200 метрге дейінгі биіктікте өлшеуге қабілетті; «АЭжБУ»-дың жаңартылатын энергия көздерін дамытудағы әлеуетін тұтастай күшейтетін кең ғылыми және коммерциялық перспективалары бар.
3 ақпан күні «Электрмен жабдықтау және жаңартылатын энергия көздері» кафедрасының базасында Еуропа, Қазақстан және Орталық Азиядан 30-дан астам адам қатысты. Бұл іс-шарада Firnas Shaman, GEONET және ECONRG жетекші сарапшылары спикер болды. «Жел саябақтарын жоспарлау кезінде көптеген параметрлер, соның ішінде жабдықты жеткізу мүмкіндігі, сондай-ақ елдегі саяси жағдай ескеріледі. Инвесторларды тарту үшін жел атласын мұқият жобалау керек, содан кейін желді өлшеу науқанын қызықты жерлерде жүргізу керек», - деді Firnas Shuman аймақтық менеджері Висенте Гутеррес.
Тренинг барысында өлшеу қателіктерінің есептелген жылдық энергия өндірісіне әсері, «көлеңке» әсері, Бетц Заңы, Доплер эффектісі және шығыс лазер сәулесі, жел парктерін бақылау және тағы басқалар сияқты мәселелер қарастырылды.
Әсіресе ЖЭК саласындағы жобалар табыстылығының параметрлері тақырыбы қызықты болды. «Табыс дамыған инфрақұрылымның болуына да байланысты. Жел парктерінен энергияның шығуын анықтау үшін дәл талдау қажет. Мұндай деректер қаржылық сипатта болады. Осындай есептеулердің арқасында Өзбекстан үкіметі сәтті аукцион өткізіп, тиімді жел парктері орналастырылды», - деді GEO-NET сарапшысы Йоханнес Ланге.
Тренинг барысында сарапшылар мен қатысушылар лидардың техникалық мүмкіндіктері мен деректерді жинау және талдау мәселелерін талқылады. Ал USAID «Power The Future» жобасы басшысының орынбасары Олег Рясков «АЭжБУ» халықаралық әріптестер сеніп тапсыратын Қазақстандағы жетекші техникалық жоғары оқу орындарының бірі болып табылатынын атап өтті. «Біз бірлесіп жаңартылатын энергетика бойынша курсты енгіздік. Сонымен қатар, зертханалық және оқу жабдықтарын сатып алуға қолдау көрсетілді. Енді келесі кезең Қазақстандағы жел және күн әлеуетін бағалау бойынша өлшеу науқандарын іске қосу болып табылады. Жақында біз бірнеше лидар сатып алдық. Оқытушылар мен студенттер осы саладағы озық технологиялармен танысуы үшін біз «АЭжБУ»-ға бір лидар бердік. Бұл тәжірибелер мен желдің әлеуетін өлшеу бойынша практикалық жобалар үшін жаңа өріс ашады. Біздің келісімдерімізге сәйкес, «АЭжБУ» ресурстық орталық рөлін атқарады, онда барлық білім шоғырланады - тек оқып қана қоймай, басқаларды да үйретеді. Мен осы өлшемдердің пайдасы туралы бөлек айтқым келеді. Егер сіз өлшеулерді орталықтандырылған түрде жасамасаңыз, онда бұл өлшеулерді инвесторлар жасайды. Егер инвесторлар мұны бөлек жасаса, онда проблемалар бар. Инвестор өлшеулердің қалай жасалғанын немесе бірдеңе шықпағанын ұнатпауы мүмкін. Ақша қазірдің өзінде жұмсалды. Содан кейін басқа инвестор келіп, ол да ақша жұмсайды. Тағы бір мәселе, мысалы, бір алаңда бір жел паркі емес, бірнеше болуы мүмкін. Әрбір инвестор, егер орталықтандырылған өлшеу болмаса, өлшеуді дербес жүргізеді. Бес инвестор делік - бес өлшем. Бірақ сіз бұл өлшеулерді бір рет жасай аласыз. Егер инвесторға өлшеулерді өз бетінше жүргізу қажет болмаса, онда ол бұл өлшеулерді жоба құнынан алып тастайды. Сайып келгенде, электр энергиясының құны аз болады. Сондықтан «АЭжБУ» базасындағы ресурстық орталықтың бұл бағытта үлкен перспективалары бар», - деді ол.
Іс-шара соңында электрмен жабдықтау және жаңартылатын энергия көздері кафедрасының меңгерушісі Қажыбек Тергемес USAID-пен ынтымақтастық тарихы туралы егжей-тегжейлі айтып берді. «Біз 2018 жылдан бастап америкалық серіктестермен ынтымақтасып келеміз. Алғашқы жылдары USAID кафедраның профессорлық-оқытушылық құрамының біліктілігін арттыруға, сондай-ақ зертханалық базаны дамытуға ықпал етті. 2020 жылы кафедра елімізде бірінші болып ЖЭК бойынша білім беру бағдарламасын әзірледі, ол ҚР БҒМ тізілімінде ресми түрде тіркелді. Бүгінгі таңда осы бағдарлама бойынша грант бойынша 47 студент және 15 магистрант білім алуда. Олардың барлығы USAID-тен 200-300 мың АҚШ долларынан астам сомаға өтеусіз берілген жабдықта оқиды және дағдыларды алады. «АЭжБУ» базасында ЖЭК полигоны құрылды. Мен USAID-пен одан әрі ынтымақтастық бізді жаңа көкжиектерге шығаратынына сенімдімін», - деді ол.
