29.09.2022 Барлық жаңалықтар

2022 жылғы 28 қыркүйекте «Kaganica» түркі руникалық жазу орталығының/Алматы қ. түркі руна жазуы орталығының директоры Ерлан Оразбекұлы Еспенбетов Ғұмарбек Дәукеев атындағы Алматы энергетика және байланыс университетінің (ұйымдастырушы - Әлеуметтік пәндер кафедрасы) бірінші курс студенттерінің алдында қонақ дәрісімен сөз сөйледі.

Ерлан Оразбекұлы кәсіби әнші (тенор), музыкант, вокал және музыка пәнінің оқытушысы, Болгария, Франция, Германия және Люксембургтегі халықаралық вокал байқауларының лауреаты. 

Осындай жас әрі табысты Еран Оразбекұлы өзінің мансаптық өсу шыңында өз кәсібін тастап, бар уақытын түркілердің, біздің ежелгі ата-бабаларымыздың құпия жұмбақ жазуына арнайды.

Ол бала кезінен ол өз жерінің, сақтардың, ғұндардың, түріктердің ежелгі мемлекеттерінің тарихы туралы біліммен сусындап өскен, мүмкін оның рундарға бет бұруының себебі де сол шығар. Бүгінде ол ежелгі түркі ата – бабаларының сенімін таңдады, дүниетанымы бойынша тәңірлік, ежелгі түркі руникалық жазуы туралы білімді тарату бойынша үлкен жұмыс жүргізеді, әртүрлі жастағы және кәсіптегі адамдарды түркі руникалық әліпбиіне үйретеді, Рундармен жазып, Күлтегін мен Тоныкөктің ежелгі жазуларын оқиды, яғни бәрімізді құпия руника арқылы өз жерінің тарихын оқуға баулиды.

Ерлан Оразбекұлы Тенгри, Тургес спорт клубтарының және «Tengri Social Media» Ұлы дала халықтарының тарихын, мәдениеті мен дүниетанымын зерделеу бойынша халықаралық Көп тілді интернет-порталдың директоры (Tengrism.kz). Бүгінде ол халықаралық команданың әріптестерімен бірге руна әліпбиі бар телефондарға арналған қосымшаны құрды, бұл руна жазуын замандастарының кеңінен қолдануына мүмкіндік береді, сондықтан Ерлан Оразбекұлы түркі руникалық жазуын жаңғырту бойынша сүйікті ісімен айналысуда (бітіг)!

Өз дәрісінде ол әртүрлі халықтар арасындағы әлем тарихындағы жазудың рөлін ашты, Еуропа елдеріндегі латын әліпбиіне негізделген жазудың әртүрлі түрлерінің пайда болуы мен даму тарихын, Қытайдағы, Кореядағы, Жапониядағы иероглифтік жазуды салыстырды. Ерлан Оразбекұлы б.з.д. 5-3 ғасырлардағы сақ дәуіріне жататын руникалық жазудың тарихи тамырларын және оның б.з.д. 4-5 ғасырлардағы ескі скандинавиялық рундармен терең байланысын көрсетті.

Ежелгі түркі (Орхон-Енисей) хаттарынан көптеген басқа руникалық жазбалар, ең алдымен түркі халықтары және бірқатар еуропалық халықтар (венгрлер, болгарлар, Скандинавия халықтары) шығады, бірақ олардың тамыры біртұтас, сонымен қатар тілі, түркі сөздерінің айтылуы, бұл Еуразия халықтарының жалпы тарихын объективті түсінуге көмектеседі. Сондай-ақ, түркі рундарының қазақ руларының кейбір таңбалары бар графикалық белгілер-рәміздер ортақ екенін атап өткеніміз маңызды.

tengrism.kz сайтының материалдары негізінде қазіргі түркі тілдеріне арналған Түркі рундары негізінде түркі әліпбиі туралы айтып, руна-әріптер мен сөздердің жазылу ерекшеліктерін ашып, түркі әріптерінен сөздерді қалай жасау керектігін және оларды қалай дұрыс оқу керектігін көрсетті, сондай-ақ мастер-класс өткізіп, Кока-кола, пепси т.б. сияқты белгілі әлемдік брендтердің атауы руника жазуымен қалай көрінетіне мысалдар келтірді, АЭжБУ (Алматы энергетика және байланыс университеті) атауын руна жазуымен жазып көрсетті. Ол ежелгі түркі әліпбиін түсінуге және оны өз өмірінде әртүрлі тәсілдермен пайдалануға ниет білдіргендердің барлығын шақырды, осылайша ата-бабаларымыздың тілін жандандырды.